Na czym polega naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa?
Tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią wszelkie Informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Regulacji dotyczących ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa należy doszukiwać się przede wszystkim w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233 t.j.), ale także w przepisach dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 157, str. 1). Nie bez znaczenia pozostaje okoliczność przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Światowej Organizacji Handlu. Przeto konieczne jest respektowanie postanowień zawartych w porozumieniu TRIPS (vide obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie publikacji załączników do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) z dnia 12 lutego 1996 roku, Dz. U. Nr 32, poz. 143).
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Powołany przepis co prawda nie stanowi definicji legalnej naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, lecz stanowi sui generis punkt wyjścia do dalszych rozważań. Można bowiem przyjmować, że naruszeniem tajemnicy będzie każde zachowanie, które mieści się w znaczeniu pojęciowym czasowników „ujawniać”, „wykorzystywać” oraz „pozyskiwać”. Przez „ujawnienie” należy rozumieć bezprawne przekazanie do wiadomości podmiotu trzeciego informacji stanowiących tajemnicę, w tym również przy naruszeniu ciążącego na sprawcy obowiązku. Zachowanie to nie musi mieć charakteru publicznego, gdyż wystarczające jest przekazanie wiadomości prywatnie. „Wykorzystywanie” sprowadza się do posłużenia się, skorzystania, czy spożytkowania informacji. Chodzi zatem o każdą formę zagospodarowania cudzej wiadomości gospodarczej. Wreszcie „pozyskanie” stanowi bezprawne wejście w posiadanie cudzych wiadomości. Dla przykładu, naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa będzie kradzież dokumentacji księgowej lub finansowej, dokumentacji technicznej lub technologicznej, ujawnienie informacji przez byłego pracownika lub partnera biznesowego, nielegalne kopiowanie danych czy też nieuprawnione wykorzystanie wiedzy zdobytej w trakcie współpracy z danym przedsiębiorcą. Często tego typu działania są wynikiem nieuczciwych praktyk konkurencyjnych, takich jak werbowanie pracowników konkurencji w celu uzyskania dostępu do poufnych informacji.
W zależności od realiów konkretnego przypadku, ochrona praw przedsiębiorcy, którego tajemnica została naruszona, może odbywać się na drodze postępowania cywilnego lub postępowania karnego. Przedsiębiorca może zażądać zaniechania niedozwolonych działań; usunięcia skutków niedozwolonych działań; złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; naprawienia wyrządzonej szkody; wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego (art. 18 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). W zakresie odpowiedzialności karnej ważki jest art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku, który stanowi, że kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Słusznym zdaje się postulowanie, że skuteczna ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa wymaga wdrożenia odpowiednich procedur zabezpieczających, które winny obejmować nie tylko fizyczne systemy zabezpieczenia, jak np. monitoring, lecz również właściwe kontrakty z pracownikami, współpracownikami i kontrahentami.
Podsumowując, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa jest poważnym problemem prawnym i biznesowym, który może prowadzić do istotnych strat finansowych i wizerunkowych dla przedsiębiorcy. Dlatego tak istotne jest stosowanie odpowiednich środków prewencyjnych oraz szybka reakcja w przypadku stwierdzenia naruszenia, co może pomóc w minimalizacji negatywnych skutków i ochronie interesów przedsiębiorstwa.
